Sveti Sava

 Sveti Sava: Princ, monah, prosvetitelj i svetac

Sveti Sava

Sveti Sava, rođen kao Rastko Nemanjić 1175. godine, bio je najmlađi sin velikog župana Stefana Nemanje i Ane. Od najranijih dana, mali Rastko je pokazivao izuzetnu naklonost prema crkvenim službama i ikonama. Očaravale su ga liturgije i svetost ikona, što je nagoveštavalo njegov budući duhovni put.


Sa svega 17 godina, Rastko donosi životnu odluku. Željan duhovnog mira i posvećenosti Bogu, 1192. godine napušta dvorski život i upućuje se na Svetu Goru, poluostrvo u severnoj Grčkoj koje je vekovima bilo centar pravoslavnog monaštva. Tamo se zamonašio u ruskom manastiru Svetog Pantelejmona i dobio monaško ime Sava.

Zajedno sa svojim ocem, Stefanom Nemanjom, koji se kasnije takođe zamonašio kao Simeon, Sava je 1198. godine podigao manastir Hilandar. Ovaj manastir postao je i do danas ostao jedini srpski manastir na Svetoj Gori, čuvajući srpsku kulturu, duhovnost i tradiciju.


Godine 1202. dolazi do sukoba između Savine braće, Stefana i Vukana, koji su se borili za vlast. Sava se vraća u Srbiju kako bi ih pomirio i sprečio dalje krvoproliće. Njegov autoritet i mudrost imali su presudnu ulogu u uspostavljanju mira među braćom.


Godine 1219. Sava postiže izuzetan uspeh za srpski narod i crkvu – izdejstvovao je autokefalnost Srpske pravoslavne crkve od Vaseljenske patrijaršije u Nikeji. Time je srpska crkva postala samostalna, a Sava je postavljen za njenog prvog arhiepiskopa. Ovaj čin imao je ogroman značaj za jačanje srpske državnosti, identiteta i kulture.


Nakon što je postavio temelje srpske crkve i države, Sava je odlučio da proputuje svet. Obišao je brojne zemlje, uključujući Palestinu, Egipat, Siriju i druge, posećujući sveta mesta i šireći hrišćansku veru. Tokom povratka sa jednog od svojih putovanja, Sava se razboleo u Trnovu, u Bugarskoj, gde je i preminuo 14. januara 1236. godine.


Savine mošti su kasnije prenete u manastir Mileševu. Međutim, u 16. veku, tačnije 1594. godine, turski Sinan-paša je naredio da se spale Savine mošti na Vračaru u Beogradu. Ovaj čin imao je za cilj da slomi duh srpskog naroda, ali je postigao suprotan efekat – Sava je postao još veći simbol srpskog otpora i identiteta. U znak sećanja na ovaj događaj i u čast Svetog Save, na Vračaru je podignut veličanstveni Hram Svetog Save, jedan od najvećih pravoslavnih hramova na svetu.


Sveti Sava se danas slavi kao jedan od najvećih srpskih svetitelja, prosvetitelj, državnik i utemeljivač Srpske pravoslavne crkve. Njegov dan, 27. januar (14. januar po starom kalendaru), obeležava se kao školska slava u Srbiji, čime se naglašava njegov trajni uticaj na srpsko obrazovanje i kulturu. Sveti Sava ostaje neizbrisiv simbol srpske duhovnosti, jedinstva i prosvetiteljstva.

 

Sveti Sava,  Manastir Milesevo	Sveti Sava, Manastir Manasija	crkva Svetog Save Drvengrad